Mua bán doanh nghiệp
và sáp nhập doanh nghiệp là một thuật ngữ mới xuất hiện ở Việt Nam trong những
năm gần đây, đặc biệt là khi thị trường chứng khoán Việt Nam có những bước phát
triển nhanh chóng. Tên dịch từ thuật ngữ tiếng Anh là “Merger &
Acquisition” hay còn được viết tắt là M&A. Hiện nay hoạt động M&A ở Việt
Nam đã có sự phát triển nhất định, nhưng những quy định pháp luật liên quan đến
M&A thì vẫn chưa được nhiều người biết đến.
M&A thực chất là hoạt
động giành quyền kiểm soát doanh nghiệp hoặc bộ phận doanh nghiệp thông qua việc
sở hữu một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp. Mục đích của M&A là giành quyền
kiểm soát doanh nghiệp ở mức độ nhất định chứ không đơn thuần chỉ là sở hữu một
phần vốn góp hay cổ phần của doanh nghiệp như các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Chính vì vậy,
khi một nhà đầu tư đạt được mức sở hữu phần vốn góp, cổ phần của doanh nghiệp đủ
để tham gia, quyết định các vấn đề quan trọng của doanh nghiệp thì khi đó mới
có thể coi đây là hoạt động M&A. Khi nhà đầu tư sở hữu phần vốn góp, cổ phần
không đủ để quyết định các vấn đề quan trọng của doanh nghiệp thì đây chỉ được
coi là hoạt động đầu tư thông thường.
Với cách hiểu như trên, pháp luật Việt Nam có một số các quy định về hình thức thực hiện M&A như sau:
Góp vốn trực tiếp vào
doanh nghiệp thông qua việc góp vốn điều lệ công ty TNHH hoặc mua cổ phần phát
hành để tăng vốn điều lệ của công ty cổ phần.
Mua lại phần vốn góp hoặc
cổ phần đã phát hành của thành viên hoặc cổ đông của công ty đó. Không giống
như hình thức góp vốn trực tiếp vào doanh nghiệp, mà đây là hình thức đầu tư
không làm tăng vốn điều lệ của doanh nghiệp nhưng có thể làm thay đổi cơ cấu sở
hữu vốn góp/cổ phần của doanh nghiệp.
Mua bán doanh nghiệp
chỉ được áp dụng đối với doanh nghiệp tư nhân theo quy định của Luật Doanh nghiệp
và một số doanh nghiệp nhà nước, bộ phận doanh nghiệp nhà nước theo quy định của
pháp luật về giao, bán, khoán kinh doanh, cho thuê công ty nhà nước.
Sáp nhập doanh nghiệp
là hình thức kết hợp một hoặc một số công ty cùng loại (công ty bị sáp nhập)
vào một công ty khác (công ty nhận sáp nhập) trên cơ sở chuyển toàn bộ tài sản,
quyền và nghĩa vụ của công ty bị sáp nhập vào công ty nhận sáp nhập. Còn công
ty bị sáp nhập chấm dứt tồn tại, nhưng công ty nhận sáp nhập vẫn tồn tại và kế
thừa toàn bộ tài sản, cũng như quyền và nghĩa vụ của công ty bị sáp nhập.
Hợp nhất doanh nghiệp
là việc hai hoặc nhiều công ty cùng loại (công ty bị hợp nhất) kết hợp thành một
công ty mới (công ty hợp nhất). Những công ty bị hợp nhất chấm dứt tồn tại và
hình thành mới một công ty trên cơ sở kế thừa toàn bộ tài sản, quyền và nghĩa vụ
của các công ty bị hợp nhất.
Chia hoặc tách doanh
nghiệp là hình thức M&A đặc thù bởi việc kiểm soát doanh nghiệp đạt được
thông qua việc làm giảm quy mô doanh nghiệp và do vậy việc kiểm soát doanh nghiệp
chỉ thực hiện đối với từng phần doanh nghiệp nhất định. Chủ thể chính của hoạt
động chia tách doanh nghiệp là các thành viên hoặc cổ đông hiện tại của công
ty. Hoạt động chia, tách doanh nghiệp được áp dụng đối với loại hình công ty
TNHH hoặc công ty cổ phần.
Chia doanh nghiệp là việc
một công ty bị chia thành nhiều công ty mới, qua đó công ty bị chia chấm dứt tồn
tại, còn các công ty mới liên đới thực hiện nghĩa vụ của công ty bị chia.
Tách doanh nghiệp là việc
một công ty bị tách một phần tài sản, quyền và nghĩa vụ để hình thành một công
ty mới. Đơn vị bị tách vẫn tồn tại và hình thành một công ty mới, nhưng các
công ty này vẫn phải liên đới chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ của công ty bị
tách.
Trong số các hình thức
M&A nêu trên, thì hình thức góp vốn vào công ty và mua vốn góp, cổ phần của
công ty sẽ là những hoạt động chính và thường xuyên, có tính phổ biến nhất vì đa
số các doanh nghiệp thuộc loại hình công ty TNHH hoặc cổ phần. Còn những hình
thức M&A khác chỉ là những hình thức được áp dụng với những hoạt động đầu
tư đặc thù. Trong đó, hình thức bán công ty nhà nước sẽ giảm dần vì theo lộ
trình quy định, các công ty nhà nước sẽ được chuyển hết sang loại hình công ty
TNHH hoặc công ty cổ phần hoạt động theo Luật Doanh nghiệp.
Mỗi một hình thức
M&A đều có những quy định riêng của pháp luật điều chỉnh. Do đó, trước khi
thực hiện bất cứ một hoạt động mua bán doanh nghiệp
nào, các nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật để xác định mục
đích đầu tư có đạt được hay không và cần phải thực hiện đầu tư như thế nào để
pháp luật bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích của mình.
Nguồn: (FPTS tổng hợp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét